Φορολογική Σεισάχθεια

Η εξοργιστικώς θλιβερή προσπάθεια του Υπουργείου Οικονομικών να δικαιολογήσει την γελοία εγκύκλιο της κας Σαββαϊδου αποδεικνύει, με τον πλέον αδιαμφισβήτητο τρόπο, την πλήρη ανεπάρκεια προσώπων, πολιτικών και φορολογικού μηχανισμού.

Γράφει ο Ιπποκράτης Χατζηαγγελίδης*

Ο μηχανισμός είναι αποδιαρθρωμένος, αναποτελεσματικός και διεφθαρμένος ενώ η φορολογική νομοθεσία είναι δαιδαλώδης, αλληλοσυγκρουόμενη, αντιαναπτυξιακή και -πρωτίστως- άδικη. Οι γκάφες και οι αστοχίες -από τις επιστροφές φόρων μέχρι τον ΕΝΦΙΑ και την λειτουργία του ΤAXIS- διαδέχονται η μία την άλλη με αποτέλεσμα την πλήρη σύγχυση και την ατελείωτη ταλαιπωρία των πολιτών και των επιχειρήσεων.

Τα χρέη συσσωρεύονται και οι συνεχείς ρυθμίσεις αδυνατούν να λύσουν το πρόβλημα, ακριβώς επειδή έχουν σχεδιασθεί «μέσα στο κουτί». Η πλειοψηφία επαγγελματιών και επιχειρήσεων δεν διαθέτει φορολογική ενημερότητα, γεγονός που εμποδίζει τη νόμιμη οικονομική δραστηριότητα και γιγαντώνει την παραοικονομία.

Επιπλέον, η παραοικονομία (λαθρεμπόριο, φοροδιαφυγή και εισφοροδιαφυγή) γιγαντώνεται εκ νέου και, αυτή τη φορά αναγκαστικώς αφού οι γραφειοκρατική και στενοκέφαλη λογική των ρυθμίσεων παρέχει μόνο κίνητρα μη υπαγωγής σε αυτές!!! Το αποτέλεσμα είναι, πλέον, προφανές: η  φοροδιαφυγή και η παραοικονομία έχουν καταστεί κανόνας και όχι εξαίρεση. Το σύστημα αυτό δεν βελτιώνεται, δεν εξωραΐζεται, μόνο καταργείται.

Το χειρότερο αποτέλεσμα της συνεχιζόμενης φαρσοκωμωδίας δεν είναι η αδυναμία εισπράξεως φόρων και η συνεπαγόμενη κατάρρευση των δημοσίων εσόδων. Είναι η πλήρης πλέον εμπέδωση μιας καταστάσεως συνολικής αντιπαλότητος μεταξύ κράτους και φορολογουμένων, λες και το κράτος αυτό δεν μας ανήκει, λες και είμαστε υπήκοοι του αυτοκράτορα ή του σουλτάνου και απλώς υπακούμε σε χρυσόβουλα και φιρμάνια, σε φοροεισπράκτορες και πασάδες! Η τιμωρητική/εκδικητική λογική του επιτελείου του Υπουργείου Οικονομικών -πέραν και ανεξαρτήτως κυβερνήσεων- καταδεικνύει ότι επανδρώνεται από ανθρώπους χωρίς εμπειρία αγοράς, χωρίς γνώση της πραγματικής οικονομίας με εμμονές σε θεωρίες και ιδεοληψίες.

Η συνεχής -παρανοϊκή και πέραν πάσης λογικής- φορολογική αφαίμαξη της οικονομίας, σε συνδυασμό με την πλήρη έλλειψη ρευστότητος λόγω της αδυναμίας του τραπεζικού συστήματος να χρηματοδοτήσει την παραγωγή, τροφοδοτούν το υφεσιακό σπιράλ με αποτέλεσμα συνεχώς να κλείνουν επιχειρήσεις όλων των μεγεθών και κλάδων. Πλεόν, η ανεργία -ακόμη και με τις επίσημες μετρήσεις- κινείται άνω του ευρωπαϊκού μέσου όρου (άνω του 1.500.000 ανέργων) και θα συνεχίζει να αυξάνεται όσο δεν αλλάζει η αποτυχημένη οικονομική πολιτική. Εκατοντάδες χιλιάδες νοικοκυριά βρίσκονται στα πρόθυρα της χρεωκοπίας και 38% των Ελλήνων ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας. Όμως, την ίδια στιγμή, άλλες ευρωπαϊκές χώρες που επλήγησαν από την κρίση όπως η Ελλάδα, έχουν ήδη περάσει σε φάση ανάκαμψης…

Ουσιαστικώς, το φορολογικό μας σύστημα έχει καταρρεύσει! Το οικονομικό επιτελείο έχει αποτύχει πλήρως στο κρίσιμο πεδίο της φορολογικής νομιμότητος και εμπιστοσύνης, πλέον και οι κατ’ επάγγελμα φοροφυγάδες τείνουν να αποκτήσουν άλλοθι και κοινωνική ανοχή!!!

Η λύση -στο σκέλος των εσόδων- του δημοσιονομικού προβλήματος της χώρας, είναι μια γενναία Φορολογική Σεισάχθεια! Δηλαδή μια φορολογική επανεκκίνηση από μηδενική βάση με την εισαγωγή ενός ΛΙΤΟΥ, ΔΙΑΦΑΝΟΥΣ & ΔΙΚΑΙΟΥ  φορολογικού συστήματος και –ταυτοχρόνως- ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΛΥΣΗ του προβλήματος των συσσωρευμένων φορολογικών υποχρεώσεων. Μια τέτοια επιλογή θα δώσει τη δυνατότητα στη χειμάζουσα οικονομία να αξιοποιήσει το σύνολο των πόρων της προς την κατεύθυνση της παραγωγής.

Αναλυτικώς, το ΝΕΟ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ πρέπει να έχει ως εξής:

α.            Οι Φορολογικοί Συντελεστές πρέπει να είναι χαμηλοί ώστε να μην υπάρχει κίνητρο φοροδιαφυγής.

α.α.         Ο Φ.Π.Α. δεν πρέπει, σε πρώτη φάση, να υπερβαίνει το 18% με την προοπτική να μειωθεί -εάν η πορεία των δημοσίων εσόδων το επιτρέψει- μέχρι και στο 12%. Όμως, η εφαρμογή του πρέπει να είναι καθολική, άνευ ειδικών κατηγοριών μειωμένων συντελεστών. Δεν νοείται δραστηριότητα άνευ προστιθεμένης αξίας, ούτε είναι ηθικό και δίκαιο να πριμοδοτούνται κάποιες δραστηριότητες μέσω απαλλαγής των.

α.β.         Ο φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων πρέπει να ξεκινήσει από 35% με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα κλιμακώσεως προς τα κάτω και ρήτρα αποδόσεως: όσο μεγαλώνουν τα φορολογικά έσοδα τόσο θα μειώνονται οι συντελεστές μέχρι και το 15%.

α.γ.         Η φορολογία των ανωνύμων εταιρειών και των ε.π.ε. πρέπει να είναι χαμηλή για ένα σημαντικό χρονικό διάστημα ώστε να υπάρξουν άμεσα κίνητρα ανάκαμψης της επιχειρηματικής δραστηριότητος. Ένας συντελεστής της τάξεως του 15%, σταθερός για 10 έτη, θα αποτελέσει εξαιρετικό κίνητρο ανάπτυξης και προσελκύσεως κεφαλαίων. Μετά τι πέρας της 10ετίας -και αναλόγως των οικονομικών εξελίξεων- μπορούμε να αυξήσουμε την φορολογία νομικών προσώπων, αν αυτό δεν πλήξει την οικονομική ανάπτυξη. Σε κάθε περίπτωση, για λόγους φορολογικής δικαιοσύνης, τα μερίσματα πρέπει συνυπολογίζονται στην προσωπική φορολογία των μετόχων, ώστε να καταβάλλεται και ο υπερβάλλων -μέχρι το εκάστοτε ανώτατο όριο- συντελεστής με τον οποίο φορολογείται το φυσικό πρόσωπο. Έτσι, οι εταιρείες -και ιδίως οι πολλές οικογενειακές ελληνικές επιχειρήσεις- θα έχουν κίνητρο να προβούν σε επενδύσεις αντί να διανείμουν μερίσματα.

β.            Οι ανωτέρω ρυθμίσεις δεν έχουν νόημα χωρίς Καθολική Αναγνώριση των Δαπανών και Πλήρης Έκπτωσή τους από το Εισόδημα. «Ότι δαπανώ εγώ είναι εισόδημα για αυτόν που το εισπράττει!!!» Η ρύθμιση αυτή ευνοεί την κατανάλωση, η αύξηση της οποίας ενισχύει την οικονομική δραστηριότητα και αυξάνει την απόδοση του Φ.Π.Α. Όμως, πρωτίστως, το μέτρο αυτό καταπολεμά την φοροδιαφυγή αφού δίνει κίνητρο λήψεως αποδείξεων για κάθε δαπάνη. Η παρακολούθηση είναι απολύτως εφικτή μέσω μιας ηλεκτρονικής κάρτας καταγραφής των συναλλαγών μας, συνδεόμενη σε πραγματικό χρόνο με το σύστημα TAXIS. Πλέον της αυξήσεως των εσόδων και της καταπολεμήσεως της φοροδιαφυγής και φοροκλοπής, το σύστημα αυτό δίνει στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους τη δυνατότητα παρακολουθήσεως των εσόδων από την έμμεση φορολογία σε πραγματικό χρόνο, άρα και την ανάλογη δυνατότητα ταμειακού προγραμματισμού. Τελικώς, θα έχει ευεργετικές επιπτώσεις και στο πεδίο του κρατικού δανεισμού, αφού αυτός θα προγραμματίζεται με μεγαλύτερη ακρίβεια ενώ η αξιοπιστία των φορολογικών στοιχείων θα συντελέσει στην πτώση των επιτοκίων του.

γ.             Φορολογείται Μόνο το Εισόδημα.

γ.α.         Τα ακίνητα επιβαρύνονται μόνο με ένα δημοτικό τέλος. Για λόγους επανεκκινήσεως της αγοράς ακινήτων, και για μια μεταβατική περίοδο 5 έως 10, ετών το εισόδημα από ακίνητα φορολογείται αυτοτελώς. Επίσης, για την ίδια περίοδο, τα κλειστά ακίνητα πρέπει να καταβάλλουν υψηλό τέλος ώστε να δημιουργείται κίνητρο για την χρήση τους. Μη χρησιμοποιούμενα αστικά οικόπεδα επιβαρύνονται με διπλάσιο τέλος. Οι μεταβιβάσεις ακινήτων φορολογούνται με πολύ χαμηλό συντελεστή ώστε να είναι εύκολη η εμπορευματοποίησή τους.

γ.β.         Πλήρης φορολογική ουδετερότητα για εταιρείες κεφαλαιακών συμμετοχών ώστε να υπάρχουν κίνητρα επενδύσεων στην πραγματική οικονομία.

γ.γ.         Λοιπά περιουσιακά στοιχεία όπως αυτοκίνητα, σκάφη αναψυχής κλπ. φορολογούνται μόνο κατά την απόκτησή των ενώ επιβαρύνονται μόνο με ετήσια τέλη. Επίσης, θεωρούνται τεκμήριο μόνο κατά τη διαδικασία του πόθεν έσχες και όχι για την αύξηση του φορολογητέου εισοδήματος.

γ.γ.α.      Ιδίως τα σκάφη αναψυχής πρέπει να θεωρούνται σημαντικός παράγοντας οικονομικής ανάπτυξης για μια χώρα όπως η Ελλάδα με τόσο εκτεταμένες ακτές και αριθμό νησιών. Η ελεύθερη φορολογίας κατοχή -ιδιωτικών- σκαφών αναψυχής θα τονώσει την βιομηχανία κατασκευής τους, θα φέρει έσοδα νηολογήσεως τα οποία τώρα νέμονται ξένες σημαίες ευκαιρίας και θα υποβοηθήσει τον κλάδο ενοικιάσεως σκαφών, στον οποίο σήμερα πλειοψηφούν οι ξένες εταιρείες.

γ.γ.β.      Η χαμηλή φορολογία των αυτοκινήτων θα βοηθήσει στην τακτική ανανέωση του στόλου με ότι αυτό σημαίνει για το περιβάλλον και την ασφάλεια των μετακινήσεων.

δ.             Άμεση κατάργηση όλων των φόρων & τελών υπέρ τρίτων, οι οποίοι έχουν κόστος συλλογής μεγαλύτερο από το αποτέλεσμά τους, επιβαρύνουν υπέρμετρα την οικονομία, τόσο λόγω του κόστους υπολογισμού (λογιστήρια) και εισπράξεώς των (ΔΟΥ). Το κυριότερο, όμως, όφελος από την κατάργησή τους είναι η πλήρης διαφάνεια των οικονομικών δραστηριοτήτων και η κατάργηση μιας σημαντικής πηγής στρεβλώσεων και νοθεύσεως του ανταγωνισμού. Εξαιρέσεις που αφορούν πολύ ειδικές περιπτώσεις πρέπει να εξετάζονται από μηδενική βάση και, κατά προτίμηση, να επιβαρύνουν τον κοινωνικό προϋπολογισμό γιατί οι αυτοματισμοί του φορολογικού συστήματος μετατρέπουν τέτοιες εξαιρέσεις σε επικίνδυνη στρέβλωση.

ε.             Αυστηρές οικονομικές συνέπειες για όσους συλληφθούν να φοροδιαφεύγουν. Τα πρόστιμα πρέπει να είναι υψηλά ώστε -σε συνδυασμό με τους χαμηλούς συντελεστές- να είναι αποτρεπτικά. Επίσης, πρέπει να καταδεικνύεται ότι η φοροδιαφυγή αποτελεί αδίκημα εις βάρος του κοινωνικού συνόλου, αφού όποιος δεν πληρώνει τους φόρους που -ευλόγως και δικαίως- του αναλογούν, μετακυλύει το βάρος στους υπολοίπους. Δεν υπάρχει αιτιολογία φοροδιαφυγής και φοροκλοπής σε ένα τόσο φιλικό σύστημα χαμηλών συντελεστών.

ε.α.         Για κάθε φορολογούμενο -νομικό ή φυσικό πρόσωπο- θα τηρείται ατομικό μητρώο, στο οποίο θα καταγράφεται η φορολογική του συμπεριφορά. Τις δύο πρώτες φορές που θα υποπέσει σε φορολογικό αδίκημα τα πρόστιμα θα είναι υψηλά χρηματικά ποσά. Την τρίτη φορά πρέπει να του απαγορεύεται η άσκηση επαγγελματικής ή επιχειρηματικής δραστηριότητος. (Ως φορολογικά αδικήματα δεν θεωρούνται τα απλά/τυπικά παραπτώματα, για τα οποία επιβάλλονται διοικητικά πρόστιμα. Βεβαίως, και τα πρόστιμα πρέπει να κλιμακώνονται αυξητικώς σε περίπτωση επαναλήψεως του αδικήματος.) Όποιος καταδικασθεί 3 φορές για φοροδιαφυγή θα μπορεί να εργασθεί μόνον ως μισθωτός ή αγρότης και όχι στο δημόσιο. Τα φορολογικά δικαστήρια και οι υποθέσεις Φ.Π.Α. πρέπει να εκδικάζονται εντός χρονικού διαστήματος 6 μηνών, ώστε το σύστημα να είναι αξιόπιστο.

ε.β.         Επί 6 μήνες από την έναρξη εφαρμογής του νέου συστήματος, οι ποινές θα είναι ενδεικτικές: θα επιβάλλονται αλλά δεν θα εκτελούνται ώστε όλοι να έχουν χρόνο εξοικειώσεως με το νέο σύστημα. Κάθε άλλη ποινική διάταξη σχετική με τη φορολογία καταργείται, πλην υπεξαιρέσεως Φ.Π.Α.

Η Φορολογική Σεισάχθεια

Από την ημέρα ενάρξεως του ανωτέρω νέου συστήματος, ισχύει πλήρης και καθολική Φορολογική Σεισάχθεια των συσωρευμένων υποχρεώσεων χωρίς, όμως, να χαρίζεται ή να διαγράφεται κανένα χρέος. H Φορολογική Σεισάχθεια είναι σχεδιασμένη ώστε, αφ’ ενός, να μην απαλλαγεί κανείς από τις νόμιμες υποχρεώσεις του και, αφ’ ετέρου, κανείς να μην αδικηθεί και να μην πληρώσει φόρο που δεν οφείλει. Όμως, το σημαντικότερο πλεονέκτημα της ρυθμίσεως είναι ότι απαλλάσσει τους φορολογουμένους από το βάρος συσσωρευμένων υποχρεώσεων, οι οποίες εν μέσω κρίσεως δεν υπάρχει αντικειμενική δυνατότητα να αποπληρωθούν και απλώς παράγουν παράλογους τόκους υπερημερίας και άδικες ποινικές κυρώσεις. Με τη ρύθμιση αυτή θα σταλεί το μήνυμα ότι το κράτος δεν είναι ούτε άδικο, ούτε παράλογο, αλλά και δεν χαρίζεται σε κανέναν. Το μεγάλο χρονικό διάστημα που θα έχει κάθε φορολογούμενος για να αποπληρώσει τις όποιες υποχρεώσεις τελικώς του καταλογισθούν καθιστά την ρύθμιση απολύτως δίκαιη και εύλογη.

Αναλυτικώς:

i. Από την ημέρα εφαρμογής του συστήματος, άπαντες διαθέτουν φορολογική ενημερότητα και μπορούν να εργασθούν, ακόμη και αν έχουν τελεσίδικη καταδίκη. Ποινές και συνέπειες αναστέλλονται.

ii. Το φορολογικό παρελθόν διαχωρίζεται και στεγανοποιείται από την παρούσα και μελλοντική σχέση κράτους-φορολογουμένου και περνάει στην αρμοδιότητα ειδικής υπηρεσίας. Η ειδική αυτή υπηρεσία θα συγκεντρώσει το σύνολο των εκκρεμοτήτων και ανέλεγκτων υποθέσεων και εντός 5ετίας θα τις εκκαθαρίσει. Κάθε φάκελος θα εκκαθαρίζεται από δύο διαφορετικούς ιδιώτες πιστοποιημένους ελεγκτές. Οι ελεγκτές θα δρουν ανεξαρτήτως και χωρίς να γνωρίζουν ο ένας τον άλλο.

iii. Πρόστιμα και τόκοι υπερημερίας διαγράφονται και επί του κεφαλαίου της οφειλής επιβάλλεται ετήσιο επιτόκιο ίσο με το ύψος του μέσου επιτοκίου δανεισμού του δημοσίου, την τελευταία 10ετία.

iv. Οι υποχρεώσεις που προκύπτουν θα καταβάλλονται πλήρως σε μακροχρόνιες δόσεις με πολύ χαμηλό επιτόκιο ή μετρητοίς με πολύ ελκυστικές εκπτώσεις.

v. Αν ο φορολογούμενος διαφωνεί με το αποτέλεσμα του ελέγχου θα έχει τη δυνατότητα προσφυγής στα φορολογικά δικαστήρια με την καταβολή του 10% του καταλογισθέντος φόρου ενώ, εάν δεν δικαιωθεί, πλέον της δικαστικής δαπάνης θα καταβάλει στο δημόσιο τον νόμιμο τόκο για το χρόνο που καθυστέρησε να καταβάλει το φόρο λόγω της δίκης.

vi. Ταυτοχρόνως με την διεξαγωγή των εκκαθαρίσεων, κάθε φορολογούμενος μπορεί να εκχωρεί τελεσίδικες απαιτήσεις του έναντι τρίτων. Στην περίπτωση αυτή, ο εκτοκισμός του ανωτέρω εδαφίου (iii) διακόπτεται και το δημόσιο αναλαμβάνει την είσπραξη της οφειλής. Το μέτρο στοχεύει σε μια εκκαθάριση των απαιτήσεων μεταξύ επιχειρήσεων και γενικώς των φορολογουμένων με τελική αναγωγή στο δημόσιο, το οποίο έτσι αναλαμβάνει και το βάρος του τελικού αποτελέσματος, το οποίο κατά πάσα πιθανότητα θα είναι αρνητικό. Όμως, η ανάληψη του βάρους αυτού θα είναι μια δίκαιη αναγνώριση των βαρών που είχε επισωρεύσει στην οικονομία η έντονη -έμμεση και άμεση- παρέμβαση του κράτους σε αυτήν.

Πλέον των ανωτέρω, η ρύθμιση αυτή θα έχει θετικές επιδράσεις στο δημόσιο χρέος, λόγω του ότι το σύνολο των παγωμένων ή/και ανείσπρακτων απαιτήσεων του δημοσίου θα εξοφληθεί ή/και θα μπει σε ένα τακτικό -και ασφαλή- ταμειακό προγραμματισμό. Τιτλοποιούμενες οι απαιτήσεις που θα ρυθμίζονται μπορούν να μειώσουν δραστικώς το κόστος του κρατικού δανεισμού.

Δεν είναι δύσκολο να αντιληφθούμε την θετική επίπτωση που θα έχει στο Α.Ε.Π. η υλοποίηση μιας τέτοιας προτάσεως. Θεωρώ ασφαλή την πρόβλεψη ότι ένα τέτοιο φορολογικό σύστημα θα εκτινάξει την οικονομική δραστηριότητα με συνέπεια η αύξηση της φορολογητέας ύλης να εξισορροπήσει, ίσως και να υπερβεί, τις «ζημίες» από την μείωση των συντελεστών. Βεβαίως, την απτή απόδειξη μπορεί να παράσχει μια προσομοίωση του πως θα τρέξουν τα φορολογικά έσοδα υπό ένα τέτοιο σύστημα. Δυστυχώς, δεν έχω αυτή τη δυνατότητα, αλλά -και κυρίως- τις απαραίτητες πληροφορίες ώστε να δώσω συγκεκριμένες αριθμητικές προβλέψεις. Όμως, οι γνωστές -δια του τύπου- μετρήσεις και μελέτες τις τελευταίας 20ετίας μας πείθουν ότι ένα σύστημα χαμηλών συντελεστών και θετικών αυτοματισμών (όπως η πλήρης και καθολική έκπτωση των δαπανών από το εισόδημα) θα αυξήσει καθέτως τα φορολογικά έσοδα, λόγω αυξήσεως της φορολογητέας ύλης, ενώ θα μειώσει στο ελάχιστο το -ακόμη πολύ υψηλό- κόστος του φορολογικού μηχανισμού, ο οποίος είναι σχεδιασμένος σε αστυνομική/κατασταλτική βάση.

* Ο Ιπποκράτης Χατζηαγγελίδης είναι Χρηματοπιστωτικός Σύμβουλος Επιχειρήσεων.

ΠΗΓΗ